BÀI 15: CHẤT TINH KHIẾT - HỖN HỢP
Trang bìa
Trang bìa
Khoa học tự nhiên 6
BÀI 15: CHẤT TINH KHIẾT - HỖN HỢP
Ảnh
Khởi động
Đặt vấn đề
Ảnh
Ỏ bài 14 em đã được học các loại lương thực - thực phẩm. Chúng ở dạng tinh khiết hay hỗn hợp? Trong cuộc sống có những sản phẩm ở dạng chất tinh khiết nhưng cũng có nhiều sản phẩm ở dạng hỗn hợp. Vậy thế nào là chất tinh khiết, hỗn hợp?
Ảnh
Hình thành kiến thức mới
1. CHẤT TINH KHIẾT
1. MỘT SỐ LƯƠNG THỰC PHỔ BIẾN
Hoạt động 1: Quan sát một số chất trong cuộc sống
- Quan sát hình 15.1 và thảo luận trả lời câu hỏi: em có nhận xét gì về số lượng các chất có trong nước cất, bình khí oxygen y tế, đường tinh luyện, muối tinh. Các chất đó ở thể nào?.
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
- Thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: Đường có vị ngọt, muối ăn có vị mặn, nước sôi ở 100latex(@)C và khí oxygen hóa lỏng ở -183latex(@)C. Theo em, nếu tạp chất khác thì những tính chất trên có thay đổi không?
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Chất tinh khiết (chất nguyên chất) được tạo ra từ một chất duy nhất.
2. HỖN HỢP
2. HỖN HỢP
Hoạt động 2: Quan sát một số sản phẩm chứa hỗn hợp các chất
- Quan sát hình 15.2, thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: Bột canh có phải chất tinh khiết không? Em hãy liệt kê các thành phần cấu tạo nên bột canh được dùng làm gia vị trong bữa ăn của gia đình em.
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
- Thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: Nếu có đủ nguyên liệu, em làm thế nào để có bột canh? Nếu bớt một trong các thành phần của bột canh thì vị có thay đổi không? Giải thích.
Ảnh
- Trả lời câu hỏi (tiếp)
- Quan sát hình 15.3 và thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết nước khoáng thiên nhiên có phải là nước nguyên chất không? Giải thích.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Hỗn hợp được tạo ra khi hai hay nhiều chất trộn lẫn với nhau.
3. HỖN HỢP ĐỒNG NHẤT - HỖN HỢP KHÔNG ĐỒNG NHẤT
3. HỖN HỢP ĐỒNG NHẤT - HỖN HỢP KHÔNG ĐỒNG NHẤT
Hoạt động 3: Phân biệt hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất
- Thực hành, quan sát thí nhiệm 1, thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: hãy cho biết các chất lỏng có hòa tan trong nhau không?
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
- Quan sát hình 15.4 và thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: em hãy nhận xét sự phân bố thanhg phần các chất trong hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Hỗn hợp đồng nhất là hỗn hợp có thành phần giống nhau tại mọi vị trí trong toàn bộ hỗn hợp. - Hỗn hợp không đồng nhất là hỗn hợp có thành phần không giống nhau trong toàn bộ hỗn hợp.
Luyện tập 1
- Luyện tập 1
Luyện tập 1.
Em hãy lấy ví dụ về hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất.
Ảnh
Ảnh
4. CHẤT RẮN TAN VÀ KHÔNG TAN TRONG NƯỚC
4. CHẤT RẮN TAN VÀ KHÔNG TAN TRONG NƯỚC
Hoạt động 4: Thử khả năng hòa tan các chất rắn trong nước
- Thực hành, quan sát thí nhiệm 2, thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: em hãy kể tên một số chất rắn tan được trong nước, một số chất rắn không tan được trong nước?
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
- Từ thí nhiệm 2, thảo luận nhóm đôi : hoàn thành thông tin trong bảng 15.1.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Một số chất rắn tan được trong nước và một số chất rắn không tan được trong nước. - Khả năng tan trong nước của các chất rắn là khác nhau.
5. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CHẤT RẮN HÒA TAN TRONG NƯỚC
5. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CHẤT RẮN HÒA TAN TRONG NƯỚC
Hoạt động 5: Tiến hành thí nhiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hòa tan trong nước
- Thực hành, quan sát thí nhiệm 3, thảo luận nhóm đôi hoàn thành kết quả theo mẫu bảng 15.2.
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
- Quan sát thí nhiệm 3, em hãy giải thích đường ở cốc nào sẽ tan nhanh nhất; chậm nhất?
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Muốn chất rắn tan nhanh trong nước, có thể thực hiện một, hai hoặc cả ba biện pháp sau: + Khuấy dung dịch. + Đun nóng dung dịch. + Nghiền nhỏ chất rắn.
6. CHẤT KHÍ TAN TRONG NƯỚC
6. CHẤT KHÍ TAN TRONG NƯỚC
Hoạt động 6: Quan sát khi rót nước ngọt đóng chai
- Quan sát hình 15.7 và thảo luận nhóm đôi giải thích hiện tượng khi em mở nắp chai nước ngọt để rót vào cốc thì thấy bọt khí tạo ra và nghe tiếng "xì xèo" ở miệng cốc.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Một số chất khí có thể tan trong nước. - Khả năng tan trong nước của các chất khí là khác nhau.
7. DUNG DỊCH - DUNG MÔI - CHẤT TAN
7. DUNG DỊCH - DUNG MÔI - CHẤT TAN
Hoạt động 7: Phân biệt dung dịch - dung môi - chất tan
- Từ thí nhiệm 1 , em hãy cho biết dầu ăn và ethanol, chất nào tan hoàn toàn trong nước. Hỗn hợp thu được là đồng nhất hay không đồng nhất?
Hình vẽ
Hình vẽ
- Trả lời câu hỏi
- Ở thí nhiệm 2, thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi : những chất rắn tan trong nước tạo ra hỗn hợp đồng nhất hay không đồng nhất?
Ảnh
- Trả lời câu hỏi (tiếp)
- Quan sát hình 15.8, thảo luận nhóm đôi mô tả quá trình tạo ra dung dịch đường.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất của chất tan và dung môi. - Chất tan là chất được hòa tan trong dung môi. Chất tan có thể là chất rắn, chất lỏng hoặc chất khí - Dung môi là chất dùng để hòa tan chất tan. Dung môi thường là chất lỏng.
Luyện tập 2
- Luyện tập 2
Luyện tập 2.
Em hãy lấy ví dụ chất tan trong dung môi này mà không tan trong dung môi khác.
Ảnh
Ví dụ: muối tan trong nước nhưng không tan trong dầu hỏa hoặc xăng.
8. HUYÊN PHÙ
8. HUYỀN PHÙ
Hoạt động 8: Quan sát hiện tượng bồi đắp phù sa
- Quan sát hình 15.9, thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: Hằng năm khi mùa lũ về, trên các sông lại có sự bồi đắp thêm chất dinh dưỡng cho đất ở vùng đồng bằng nơi chúng chảy qua. Em hãy cho biết tại sao lại có hiện tượng này?
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Huyền phù là một hỗn hợp không đồng nhất gồm các hạt chất rắn phân tán lơ lửng trong môi trường chất lỏng.
9. NHŨ TƯƠNG
9. NHŨ TƯƠNG
Hoạt động 9: Quan sát cách tạo xốt mayonnaise
- Quan sát hình 15.10, thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi: Theo em, hỗn hợp xốt mayonnaise là một dung dịch, huyền phù hay một dạng khác?
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Nhũ tương là một hỗn hợp không đồng nhất gồm một hay nhiều chất lỏng phân tán trong môi trường chất lỏng nhưng không tan trong nhau.
10. PHÂN BIỆT DUNG DỊCH, HUYỀN PHÙ VÀ NHŨ TƯƠNG
10. PHÂN BIỆT DUNG DỊCH, HUYỀN PHÙ, NHŨ TƯƠNG
Hoạt động 10: Quan sát một số hỗn hợp
- Thảo luận nhóm đôi: Lấy ví dụ về một số huyền phù, nhũ tương mà em biết trong thực tế.
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
- Từ hình 15.11, 15.12 và 15.13, em hãy phân biệt dung dịch, huyền phù và nhũ tương?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Ngược lại với dung dịch, khi để yên một huyền phụ thì hạt chất rắn sẽ lắng xuống đáy tạo một lớp cặn. - Nếu để yên nhũ tương thì các chất lỏng vẫn phân bố trong nhau nhưng không đồng nhất.
Luyện tập 3
- Luyện tập 3
Luyện tập 3. Hãy phân biệt hai dạng hỗn hợp: cát trong nước biển và muối trong nước biển.
Ảnh
- Vận dụng
Vận dụng. Vào mùa hè, chúng ta thường pha nước chanh đường có đá để giải khát. Theo em, nên hòa tan đường vào nước ấm rồi cho đá vào hay cho đá vào nước rồi mới hòa tan đường?
Ảnh
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
- Làm tất cả bài tập trong SGK và sách bài tập. - Chuẩn bị bài học sau: Bài 16. Một số phương pháp tách chất ra khỏi hỗn hợp.
Cảm ơn
Ảnh