BÀI 9. CÁC NƯỚC ÂU – MỸ TỪ CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX
Trang bìa
Trang bìa
Hình vẽ
Ảnh
LỊCH SỬ 8
BÀI 9. CÁC NƯỚC ÂU – MỸ TỪ CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX
Mục tiêu bài học
Mục tiêu
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
- Mô tả được những nét chính về quá trình hình thành của chủ nghĩa đế quốc. - Nhận biết được những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội, đối ngoại của các đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.
Hình vẽ
Khởi động
Khởi động
Hình 9.1 là bức tranh miêu tả đại diện của bốn nước đế quốc (Anh, Pháp, I-ta-li-a và Mỹ) ngồi quanh “chiếc bánh thuộc địa” đã được họ phân chia xong vào đầu thế kỉ XX, nhưng không đều. Bên ngoài, đế quốc Đức (người đứng giữa) không có phần nên tỏ thái độ tức giận, đòi chia lại.
Ảnh
Vậy quá trình hình thành của chủ nghĩa đế quốc diễn ra như thế nào? Từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX, các nước đế quốc Anh, Pháp, Đức và Mỹ có sự chuyển biến gì?
Ảnh
I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CỦA CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC
1. Hoạt động
I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CỦA CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC
1. Hoạt động
Khai thác thông tin, tư liệu và các hình từ 9.1 đến 9.3, mô tả những nét chính về quá trình hình thành của chủ nghĩa đế quốc.
Ảnh
Hình vẽ
Hình 9.2 (Tranh biếm họa đương thời về các tổ chức độc quyền ở Mỹ)
Ảnh
Hình 9.3 (Lược đồ các nước đế quốc Âu - Mỹ và thuộc địa đầu thế kỉ XX.)
Ảnh
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
Thời gian: Vào khoảng 30 năm cuối thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản chuyển dần sang chủ nghĩađế quốc. Đặc điểm quá trình hình thành:
- Sự ra đời của chủ nghĩa tư bản độc quyền:  + Để có nhiều nguồn vốn cho sản xuất và đủ sức cạnh tranh, các nhà tư bản có xu hướng tập trung sản xuất, tập trung tư bản, các tổ chức độc quyền ra đời, từng bước chi phối và lũng đoạn đất nước. + Ở mỗi nước, tổ chức độc quyền tồn tại dưới một hình thức khác nhau: các-ten, xanh-đi-ca (ở Anh, Pháp, Đức), tơ-rớt (ở Mỹ)... + Quá trình tập trung tư bản cũng diễn ra trong lĩnh vực ngân hàng, tạo nên tầng lớp tư bản tài chính thao túng về kinh tế, tài chính... của quốc gia.
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
- Sự mở rộng thị trường và xâm chiếm thuộc địa
+ Cuối thế kỉ XIX, các nước tư bản Âu – Mỹ đẩy mạnh mở rộng thị trường và xâm chiếm thuộc địa. + Anh và Pháp đã có nhiều thuộc địa nhưng vẫn muốn mở rộng thêm. + Đức và Mỹ đang trên đã phát triển nhanh, nhưng lại có quá ít thuộc địa, rất khao khát thị trường.
=> Mâu thuẫn giữa các nước tư bản trong giai đoạn này diễn ra gay gắt.
II. CÁC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
1. Anh
II. CÁC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
1. Anh
Nêu những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của đế quốc Anh.
Ảnh
Hình vẽ
a) Hoạt động
Hình 9.4 ("Con bạch tuộc" - biểu tượng về sự mở rộng xâm lược thuộc địa của đế quốc Anh (tranh biếm họa))
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Kinh tế
- Trước năm 1870, nước Anh ở vị trí số một thế giới, đến cuối thế kỉ XIX bị tụt xuống hàng thứ ba(sau Mỹ và Đức) - Anh vẫn chiếm ưu thế về tài chính, xuất khẩu tư bản và thuộc địa. - Đầu thế kỉ XX,nước Anh xuất hiện nhiều công ty độc quyền về công nghiệp và tài chính, từng bước thao túng nền kinh tế.
Đối nội: Đảng Tự do và Đảng Bảo thủ thay nhau cầm quyền, bảo vệ quyền lợi của giai cấp tư sản, đàn áp phong trào đấu tranh của công nhân.
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Đối ngoại
- Ưu tiên hàng đầu cho mở rộng thị trường và xâm chiếm thuộc địa. - Năm 1914,Anh có hệ thống thuộc địa trải rộng khắp thế giới.
=> “chủ nghĩa đế quốc thực dân”.
2. Pháp
II. CÁC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
2. Pháp
Nêu những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của đế quốc Pháp.
Ảnh
Hình vẽ
a) Hoạt động
Hình 9.5 (Pháp xâm lược Ma-đa-gát-xca năm 1895 (tranh vẽ))
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Kinh tế
- Trước năm 1870, tổng sản lượng công nghiệp của Pháp đứng vị trí thứ hai thế giới (sau Anh), đến cuối thế kỉ XIX bị tụt xuống vị trí thứ tư (sau Mỹ, Đức và Anh).  - Các công ty độc quyền đã ra đời và chi phối nền kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng.
Đối nội: Bảo vệ quyền lợi của giai cấp tư sản, đàn áp phong trào đấu tranh của công nhân.
Đối ngoại
- Tăng cường xâm chiếm và bóc lột thuộc địa. - Năm 1914, Pháp có hệ thống thuộc địa đứngthứ hai thế giới (sau Anh). - Tư bản Pháp chú trọng cho các nước tư bản chậm phát triển vay lãi, đặc biệt là Nga.
=> “chủ nghĩa đế quốc cho vay lãi”
3. Đức
II. CÁC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
3. Đức
Nếu những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của đế quốc Đức.
Ảnh
Hình vẽ
a) Hoạt động
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Kinh tế
- Trước năm 1870, sản lượng công nghiệp của Đức đứng thứ tư thế giới (sau Anh,Pháp và Mỹ). - Đến năm 1890, nước Đức vươn lên dẫn đầu châu Âu và đứng thứ hai thế giới (sau Mỹ). - Nhiều công ty độc quyển ra đời trong các lĩnh vực luyện kim, than đá, hoá chất,... và chi phối nền kinh tế đất nước.
Đối nội: Quý tộc địa chủ và tư sản liên kết chặt chẽ, thi hành chính sách đề cao chủng tộc Đức, đàn áp phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân.
Đối ngoại
- Muốn dùng vũ lực chia lại thế giới.
=> “chủ nghĩa đế quốc quân phiệt, hiểu chiến".
4. Mỹ
II. CÁC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
4. Mỹ
Nêu những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của đế quốc Mỹ.
Ảnh
Hình vẽ
a) Hoạt động
Hình 9.6 (Tranh biếm họa dung đương thời thể hiện việc Mỹ áp dụng Học thuyết Mơn-rô, đuổi các nước châu Âu ra khỏi Đô-mi-ni-ca)
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Kinh tế
- Trong 30 năm (1865 – 1894), sản lượng công nghiệp của Mỹ từ vị trí thứ ba (sau Anh, Pháp) đã vươn lên vị trí số 1 thế giới. - Tổ chức độc quyền ở Mỹ phổ biến là các tơ-rớt.
Đối nội: Đảng Cộng hoà và Đảng Dân chủ thay nhau cầm quyền, thi hành chính sách phục vụ quyền lợi của giai cấp tư sản và đàn áp phong trào đấu tranh của công nhân.
Đối ngoại
- Tạo ảnh hưởng ở khuvực Mỹ La-tinh, gạt bỏ ảnh hưởng của các nước châu Âu ra khỏi khu vực này. - Mỹ cũng tiến hành chiến tranh với Tây Ban Nha (1898) và giành thắng lợi, chiếm được Phi-lip-pin và Cu-ba.
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Lập bảng tóm tắt về những chuyển biến lớn của các đế quốc Anh, Pháp, Đức và Mỹ từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Vì sao trog quá trình chuyển sang chủ nghĩa đế quốc, các đế quốc đều tăng cường xâm chiếm và mở rộng thị trường, thuộc địa?
Củng cố
Củng cố
Ảnh
CỦNG CỐ
Đọc lại bài đã học. Làm bài trong SBT. Chuẩn bị bài có tiết sau.
Cảm ơn
Ảnh